Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Gdy w wyniku II rozbioru Polski w 1793 roku rozpoczęło się na terenach dzisiejszej Wielkopolski panowanie pruskie, uczniów poddano germanizacji. Na początku XX-wieku świat usłyszał o pewnym incydencie, który wstrząsnął opinią publiczną: gdy dzieci odmówiły odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii, niemiecki nauczyciel wymierzył im karę cielesną. W odpowiedzi na to 118 uczniów i uczennic zbuntowało się. Dalsze wypadki potoczyły się błyskawicznie. Choć dzieci zostały dotkliwie pobite, rodzice sprzeciwiających się germanizacji trafili do więzienia, to za ich przykładem poszli uczniowie w innych szkołach zaboru pruskiego i w 1906 roku można było mówić już o powszechnym strajku (w fazie największej ekspansji na 1100 placówek oświatowych udział brało w nim około 75 tys. dzieci w około 800 szkołach).

Wiersz O Wrześni, mający patriotyczną wymowę, dotyczy strajku dzieci, który rozpoczął się 20 maja 1901 roku i porusza temat obrony polskości. Utwór rozpoczynający się zapadającymi w pamięć słowami:

Tam od Gniezna i od Warty
Biją głosy w świat otwarty,
Biją głosy, ziemia jęczy;
— Prusak dzieci polskie męczy!


jest apelem o zwrócenie uwagi na sytuację polskich dzieci. Odezwa była natychmiastowa. Utwór, przedrukowany w 1902 roku w Pittsburgu, zwielokrotnił manifestacje potępiające okrucieństwo władz pruskich i spełnił rolę, jaka przyświecała autorce podczas aktu tworzenia. Wszyscy dowiedzieli się o traktowaniu Polaków, którzy na własnej ziemi byli zniewoleni.

Aby podkreślić prawo narodu do autonomii, wzniecić chęć walki, Konopnicka przywołuje między innymi takie motywy historyczne, podania i legendy, jak Gopło (Wstańcie, sioła! Wstańcie, grody! / Ruszcie z brzegów Gopła wody!), Piastowie (Zbudziły się prochy Piasta, / Wstał król, berło mu urasta, / Skroń w koronie jasnej świeci, / Bronić idzie polskie dzieci...), Orzeł Biały (Wstał na gnieździe Orzeł biały, / Pióra mu się w blask rozwiały... / Gdzieś do Boga z skargą leci... / — Prusak męczy polskie dzieci!).

Zabiegiem stylistycznym, mającym zwiększyć i nasilić patriotyczną wymowę utworu są powtarzające się jak refren słowa Prusak męczy polskie dzieci!.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Rota – analiza i interpretacja
2  Biografia Marii Konopnickiej
3  Charakterystyka twórczości Konopnickiej